جهانی را تصور کنید که در آن نیازی به خرید سخت‌افزارهای گران‌قیمت گیمینگ برای اجرای عناوین بزرگ بازی نباشد، جهانی که در آن برای اجرای بازی‌هایی با گرافیک حیرت‌آور تنها لازم است مرورگر کروم را باز کرده، یکی از عناوین بازی دلخواه خود را انتخاب کنید و در همان لحظه و بدون نیاز به دانلود کل محتوا یا دریافت وصله‌هایی با حجم‌های حیرت‌انگیز، بازی خود را با آخرین میزان جزئیات ممکن اجرا کنید.

این همان ایده‌ی گوگل برای برپایی سرویس گیمینگ ابری خود، استادیا (Stadia) بوده است؛ ایده‌ای که به‌سادگی می‌گوید مرورگر کروم را باز کرده و ظرف ۵ ثانیه بازی دلخواه خود را با خروجی ۶۰ فریم‌بر‌ثانیه و در رزولوشن 4K اجرا کنید، به راستی شگفت‌آور است. گوگل وعده داده است که قدرت پردازش ابری استادیا مساوی با کنسولی باشد که پردازنده‌ی گرافیکی آن توان پردازشی ۱۰.۷ ترافلاپس را ارائه می‌دهد؛ رقمی بالاتر از ترکیب قدرت پردازنده‌های گرافیکی هر دو کنسول PS4 Pro و Xbox One X در یک کنسول واحد. اگر گوگل بر عهد خود پایبند بماند، زمان تغییری بزرگ در دنیای گیمینگ فرا رسیده است.

استادیا این امکان را فراهم خواهد ساخت که به‌جای تهیه‌ی سخت‌افزارهای رده بالای گیمینگ، هر آنچه برای اجرای یک بازی سنگین ویدیویی بدان نیاز دارید، بلافاصله در اختیار بگیرید. گوگل تمام بار سنگین پردازشی این کار را در سرورهای خود بر عهده خواهد گرفت؛ سرورهایی که قادر است آخرین عناوین بازی‌های رایانه‌ای را با رزولوشن‌های بالا و فریم‌ریت‌های شگفت‌انگیز اجرا کرده، آن را به‌صورت محتوای استریم رمزنگاری کرده و این محتوا را بر فراز اینترنت به سیستم شما تحویل دهد؛ بدون آنکه دراین‌میان تاخیری در پاسخ‌گویی قهرمانان بازی خود حس کنید.

شرکت محبوب گوگل است بر آن است که در زمان آغاز به کار سرویس استریم بازی خود، از انواع کامپیوترهای دسکتاپ، لپ‌تاپ، تبلت و گوشی‌های هوشمند پشتیبانی کند؛ بدین ترتیب بدون نیاز به خریداری یک باکس سخت‌افزاری، بازی‌های شما روی مرکز داده‌های شرکت گوگل به اجرا در آمده و استریم خواهد شد.

اولین معرفی این سرویس پردازش ابری به سال ۲۰۱۸ و رونمائی از نسخه‌‌ی اولیه‌ی (بتا) آن با نام Project Stream برمی‌گردد و اکنون در رویداد GDC 2019، استادیا به‌طور کامل رونمايی شده است.

البته هنوز چیزهای خیلی زیادی در مورد پروژه استادیا برای دانستن وجود دارد؛ اما براساس آنچه سال گذشته نشان داده شد، پروژه‌ی تغییرنام‌یافته‌ی Project Stream نمونه‌ای تحسین‌برانگیز از شکل و شمایل آینده‌ی گیمینگ ابری است.

پیش از هر چیز بهتر است به پاسخ سوالات احتمالی در مورد این پروژه‌ی عظیم بپردازیم:

• استادیا چیست؟ استادیا سرویس بزرگ استریم بازی شرکت گوگل (اجرای بازی روی سرورهای قدرتمند گوگل و تحویل بلادرنگ محتوای گیمینگ روی شبکه به کاربران) است؛ این سرویس همچون شبکه نتفلیکس، ولی این بار برای استریم بازی‌هاست که رقابتی بی‌محابا را با کنسول‌های واقعی آغاز خواهد کرد، این سرویس به واقع به رقیبی سرسخت برای نسل بعدی کنسول‌ها بدل خواهد بود.
• این سرویس چه زمانی ارائه خواهد شد؟ این سرویس در سال جاری و ابتدا در ایالات متحده، کانادا و انگلستان منتشر خواهد شد.
• هزینه‌ی استفاده از این سرویس چقدر است؟ هنوز مشخص نیست؛ درواقع هنوز معلوم نیست که آیا باید هزینه هر بازی را به شکلی جداگانه پرداخت کرد یا باید برای دسترسی به برخی عناوین در یک مقطع زمانی خاص بهایی پرداخت کرد یا اینکه پرداخت هزینه‌ها به شکل  ترکیبی از این دو خواهد بود.

روش کار استادیای گوگل به چه صورت است

برخورداری از یک اتصال سریع و پایدار به شبکه‌ی اینترنت و استفاده از آخرین نسخه‌ی دسکتاپ مرورگر کروم، همه ی آن چیزی است که برای استفاده از استادیا  بدان نیاز خواهید داشت. اجرای یک بازی روی استادیا به‌سادگی باز کردن یک سربرگ جدید در کروم، مراجعه به صفحه‌ی خانگی Stadia.com و اجرای عنوان بازی مورد نظر است،  این کارحتی ازطریق کلیک روی یک لینک پیوست به ویدئوی یوتیوب در مورد یک عنوان گیم، ممکن خواهد بود.

پس از ورود به محیط استادیا، گوگل به شما پیشنهاد انجام یک تست اتصال برای بررسی پهنای باند اینترنت، محاسبه‌ی تأخیر در پاسخگویی میان کامپیوتر شما و سرورهای گوگل و محاسبه‌ی میزان اتلاف داده خواهد داد. استفاده از سرویس استریم بازی گوگل نیازمند یک سرعت استریم حداقل ۱۵Mbps، میزان تأخیر کمتر از ۴۰ میلی ثانیه و اتلاف داده‌ی کمتر از ۵ درصد است، اگر شبکه شما این الزامات را برآورده کند، برای فرورفتن در دریای بازی‌های استادیا آماده هستید.

در نسخه اولیه‌ی Project Stream بازی Assassin’s Creed Odyssey ارائه شد که عنوانی با تقاضای سخت‌افزاری بالاست. زمانی‌که روی این عنوان در سربرگ کروم کلیک می‌کردید، بازی به‌صورت تمام صفحه اجرا می‌شد؛ این کار درست به‌مانند اجرای این عنوان روی یک کامپیوتر مناسب گیمینگ، اما بدون منوی تنظیمات گرافیکی داخلی بود. کنترل بازی نیز به کمک ماوس و کیبورد یا با اتصال یک گیم‌پد مناسب امکان‌پذیر بود. در حال حاضر زمان پروژه‌ی بتا به اتمام رسیده و امکان اجرای بازی Assassin’s Creed Odyssey در این بستر دیگر وجود ندارد.

در روند اجرای بازی، تمامی ورودی‌ها از سمت کامپیوتر شما به سرورهای گوگل ارسال شده، در محیط بازی پردازش شده و هر واکنش مطابق با آن ورودی به‌صورت محتوای استریم و در آن واحد به سمت خروجی نمایشگر شما باز می‌گردد. به همین دلیل میزان تأخیر در این فرایند اهمیت زیادی دارد؛ چرا که اگر میان دستور ورودی شما و مشاهده‌ی نتیجه‌ی آن روی نمایشگر حتی دو سه ثانیه تأخیر وجود داشته باشد، تجربه‌ی گیمینگ خوشایندی نخواهید داشت.

محدودیت‌های سرویس استادیا همچنان در حال تشریح و بررسی است؛ اما گوگل تصریح کرده که استادیا سرانجام قادر خواهد بود بازی‌ها را با اسکیل آپی تا 8K و خروجی فریمی تا بیش از ۱۲۰ فریم‌بر‌ثانیه اجرا کند و در شروع کار، اجرای  انواع بازی، بارزولوشن 4K و خروجی عالی ۶۰ فریم‌بر‌ثانیه یک روال عادی به شمار می‌رود.

بنابراین تا اینجای کار متوجه شدیم که در عمل، با باز کردن سربرگ جدیدی در مرورگر کروم و اجرای بازی تحت سرویس استادیا، تمام ورودی‌های برآمده از سیستم شما ازطریق راه‌های ارتباطی مخصوص در شبکه به کامپیوترهای بسیار قدرتمند گیمینگ گوگل ارسال می‌شود و از آنجا محتوای تصویری و صوتی متناسب با آن ورودی به خروجی نمایشگر شما فرستاده می‌شود. این سیستم به‌سادگی طراحی شده است؛ به شکلی که یک دسکتاپ مجازی در اختیار شما قرار گرفته، ازطریق آن نرم‌افزارهایی مانند Steam ،Origin و Battle.net یا دیگر نرم‌ا‌فزارهای میزبان گیم که اکانت بازی خود را از آن طریق خریداری کرده‌اید، از راه دور برای شما به اجرا درخواهد آمد. برای اجرای عنوان Assassin’s Creed Odyssey در محیط Project Stream، نیاز به ورود به حساب Ubisoft بازیکنان برای اجرای بازی بود، اما آزمایشگران نسخه‌ی بتای Project Steam نیازی به خریداری این عنوان نداشتند.

سرویس استادیا با کروم کست گوگل نیز یکپارچه کار می‌کند و بدین ترتیب کاربران قادر خواهند بود محتوای گیم خود را به‌طور مستقیم روی هر تلویزیونی که از دانگل استریم کننده‌ی گوگل استفاده می‌کند، به اجرا درآورند.

برای بازی در سرویس استادیا امکان استفاده از ماوس و کیبورد یا گیم‌پدهای رایج وجود داشته یا به‌جای آن می‌توان از گیم‌پد اختصاصی هوشمند با عنوان Google's Stadia که یک برند سخت‌افزاری جدید است، استفاده کرد. استفاده از این گیم پد اختصاصی مزایای قابل توجهی به همراه خواهد داشت. اولین مزیت این است که این گیم‌پد خود به‌طور مستقیم به سرویس ابری گوگل متصل شده و بدین ترتیب برخی از مراحل در زنجیره انتقال داده حذف خواهد شد؛ به عبارت دیگر با داشتن گیم‌پد اختصاصی گوگل، تأخیر میان ورودی‌های سیستم شما و ایجاد واکنشی مطابق آن در بازی کاهش خواهد یافت. این گیم‌پد به دکمه‌ی اختصاصی دستیار گوگل تجهیز شده و گوگل مدعی است این دستیار اطلاعات بازی در حال اجرا را بارگذاری کرده و در مواقع لزوم با ارائه‌ی راهنمایی‌هایی به کمک شما خواهد آمد یا حتی امکان دستیابی به ویژگی‌های مخصوص درون بازی که از سوی توسعه‌دهندگان پیش‌بینی شده است، فراهم خواهد شد.

به‌علاوه این سرویس استریم گیم، از امکان بازی چندنفره با پلتفرم‌های متفاوت پشتیبانی خواهد کرد؛ بنابراین امکان پیوستن بازیکنان دیگر به محیط بازی چندنفره ازطریق پلتفرم‌های متفاوت فراهم خواهد بود. در حال حاضر مشخص نیست که آیا خرید بازی و بهای استفاده از سرویس ابری گوگل دو هزینه‌ی مجزا از یکدیگر را پیش روی کاربران قرار خواهد داد یا با خرید عناوین بازی مختلف، بازیکنان در یک باندل امکان دسترسی به سرویس استادیا را دریافت خواهند کرد.

شرکت id Software نیز تصریح کرده است که عنوان Doom Eternal را به استادیا خواهد برد و انتقال این عنوان به سرورهای ابری گوگل تنها به چند هفته زمان نیاز خواهد داشت. مارتی استراتون یکی از اعضای تیم id Software خاطرنشان ساخته که اجرای این عنوان روی استادیا با رزولوشن 4K،  خروجی ۶۰ فریم‌بر‌ثانیه همراه‌با HDR امکان‌پذیر خواهد بود.

سرویسی که قادر به اجرای بازی Assassin’s Creed Odyssey در رزولوشن 1080p با نرخ فریم ۶۰ و همچنین عنوان Doom Eternal در رزولوشن 4K با سرعت ۶۰ فریم‌بر‌ثانیه باشد، یقیناً قادر به اجرای بسیاری از عناوین دیگر با همان سطحِ تنظیمات گرافیکی خواهد بود؛ پس در نتیجه سایر عناوین عمده‌ی دیگر نیز به‌راحتی روی این سرویس قابل پیاده‌سازی و پشتیبانی است.

بازی‌هایی که عمده تمرکز آن‌ها بر بخش آنلاین است، چشم‌انداز غیرقابل پیش‌بینی‌تری برای اجرا در استادیا دارد. از آنجایی که بازی‌های آنلاین رقابتی، ضرب آهنگ سریعی داشته و نیازمند زمان‌های واکنش Split-Second هستند، افزایش تأخیر در این عناوین ناشی از استریم محتوا برای رقابت‌گران حرفه‌ای مسئله‌ساز خواهد شد. اما به نظر می‌رسد که استادیا جایگاه بهتری برای مقابله با این مسئله نسبت به دیگر سرویس‌های مشابه دارد، زیرساخت‌ کابل‌کشی فیبر نوری گوگل در میان تمامی شرکت‌ها منحصر‌به‌فرد بوده، از طرفی گیم‌پد وای‌فای اختصاصی این سرویس مستقیماً به ابر گوگل متصل می‌شود.

در به‌روزرسانی جدید کرومیوم پشتیبانی از کنترلرهای سوئیچ نینتندو به مرورگر گوگل افزوده شد، بنابراین می‌توان انتظار داشت که استریم بازی‌ها در این سرویس فقط محدود به نسخه‌های PC نباشد و به پلتفرم‌های دیگر نیز تسری یابد.

گوگل همچنین خبر از آغاز به کار بخش Stadia Games and Entertainment این شرکت داده است. این بخش به‌عنوان بازوی شرکت گوگل با یگانه هدف طراحی بازی‌هایی که در انحصار پلتفرم استادیای گوگل باشد، آغاز به کار کرده است. 

استادیای گوگل  به توسعه‌دهندگان اجازه خواهد داد ازطریق Stream Connect حالت Local Couch Co-Op (بازی‌هایی که در یک قاب تصویر یا در قاب‌های جداگانه با همراهی یا بر علیه دوستان آنلاین در یک شبکه قابل اجرا است) را با استریم محتوای مجزا پیاده‌سازی کنند. این حالت به بازیکنان امکان مشاهده و ایجاد تعامل با قلمروهایی که دوستان‌شان در آن مشغول بازی هستند، خواهد داد.

اما شاید بزرگ‌ترین نوع توسعه در این سرویس برای تولیدکنندگان محتوا و مخاطبان آن‌ها Crowd Play باشد؛ قابلیتی که به مخاطبان اجازه خواهد داد تنها با کلیک کردن روی یک دکمه، به اجرای بازی با سرویس‌های استریم مورد علاقه‌ی خود بپردازند.

عمده‌ی تمرکز در اینجا طراحی سیستمی است که بازی کردن در آن  و قدرت‌نمایی‌کردن در میانِ دوستان هر دو به‌سادگی امکان‌پذیر باشد. برای برآورده ساختن چنین هدفی، استادیا سیگنال‌های 4K را همزمان به کامپیوتر شما و شبکه ویدئویی یوتیوب ارسال می‌کند و امکان ضبط آنچه را در حال انجام آن هستید، فراهم می‌سازد.

آخرین ویژگی که گوگل در مورد سرویس استادیا تبیین کرده، قابلیتی به نام State Share است؛ بدین معنا که کاربران قادر هستند موقعیت خود را در بازی Adventure ازطریق Google link با دیگران به اشتراک بگذارند. با چنین قابلیتی کاربر می‌تواند برای مثال موقعیت خود را در یک باس فایت نفسگیر با دوستانش به اشتراک گذاشته، آن‌ها را به چالش مشابهی دعوت کند. اگر بازیکن یا دوستانش در جایی از بازی گیر افتادند، سیستم یکپارچه‌ی دستیار گوگل به این کاربران امکانِ دسترسی به راهنمایی‌ها و آموزش‌های قدم به قدم را در صورت تقاضا خواهد داد.

گوگل از چه سخت‌افزاری در سرورهای استریم گیم خود استفاده می‌کند

گوگل در مراسم GDC اعلام کرد که این شرکت قصد دارد در سرورهای قدرتمند استادیا از پردازنده‌های گرافیکی AMD مبتنی بر ریز معماری وگا استفاده کند. این خبری خوشایند برای ‏AMD و تیم قرمز بود، درحالی‌که لیزا سو مدیرعامل AMD نیز در آن مراسم حضور داشت.

در حال حاضر سرویس استریم بازی GeForce Now در سمت سرور از پردازنده‌های گرافیکی انویدیا استفاده می‌کند. پس استادیا برای اولین‌بار است که در سرورهای خود از پردازنده‌های گرافیکی AMD استفاده می‌کند.

AMD برخی اطلاعات پایه‌ای را در مورد معماری پردازنده‌های گرافیکی سفارشی این شرکت که در سرورهای ابری گوگل استادیا به کار رفته، به شرح زیر ارائه کرده است:

• مجهز به نسل دوم از حافظه با پهنای باند بالا (HBM2) که علاوه‌بر مصرف توان کمتر جایگاه مداری (فوت پرینت) کوچک‌تری را اشغال می‌کند.
• دارای ویژگی‌های اساسی پایگاه داده نظیر  پروتکشن کد اصلاح خطا (ECC) برای کمک به حفظ یکپارچگی داده‌ها
• سطح عملکرد سریع و قابل پیش‌بینی همراه‌با ویژگی‌های امنیتی برای گیمینگ ابری ازطریق اولین راهکار مجازی‌سازی پردازنده‌ی گرافیکی سخت‌افزار مبنا در صنعت، توسعه‌یافته بر پایه‌ی فناوری استاندارد صنعتی SR-IOV (مخفف Single-Root I/O Virtualization)
• شرکت AMD با ابزارهای توسعه نرم‌افزاری و نیز با درایور Vulkan منبع بازِ مبتنی بر لینوکس خود به یاری گوگل خواهد آمد و این امکان را برای توسعه‌دهندگان بازی فراهم خواهد ساخت که عناوین آینده‌ی خود را برای اجرا روی پلتفرم جدید استادیا که با پردازنده‌ی گرافیکی این شرکت تقویت‌شده، بهینه سازند.